Powstające miejskie sieci komputerowe stały się dobrym początkiem do budowy szerokopasmowej sieci naukowej POL-34, łączącej wszystkie te MANy. Impulsem do zbudowania takiej infrastruktury był eksperyment zaprezentowany na wystawie POLMAN’97, którego celem było przedstawienie pilotowej rozległej sieci ATM 34 Mb/s w środowisku SDH 622Mb/s, łączącej istniejące już MANy w Gdańsku, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu.
W sieci tej pracowały eksperymentalne aplikacje związane z edukacją na odległość, medyczna telediagnoza, metacomputing i multimedialne bazy obiektowe jak GIS czy meteo.
Sieć pilotowa stała się przebojem wystawy POLMAN’97 i otrzymała wszystkie przyznane na niej nagrody Przewodniczącego KBN. Między innymi, pierwszą nagrodę z zakresie najciekawszego produktu sieciowego zaprojektowanego przez jednostki naukowe otrzymało Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, a Centrum Komputerowe Politechniki Łódzkiej otrzymało wyróżnienie za udział w realizacji eksperymentalnej, krajowej sieci ATM 34 Mb/s.
Sukces tego wyzwania spowodował, że MANy biorące w nim udział postanowiły utrzymać tę innowacyjną rozległą sieć szerokopasmową i przekształcić ją w sieć operacyjną. Doprowadziło to do podpisania, zarówno z operatorem telekomunikacyjnym TEL-ENERGO i PKP jak i Jednostkami Wiodącymi, szeregu umów o współdziałaniu w zakresie budowy sieci, jej użytkowania i rozwoju.
Dr Józef Janyszek z MAN Wrocław, podczas środowiskowej dyskusji zaproponował, aby sieć otrzymała nazwę POL-34, co spotkało się z ogólną aprobatą pozostałych przedstawicieli Jednostek i na stałe zapisało na kartach historii budowanej sieci. I tak 1 czerwca 1997 roku uruchomiono sieć POL-34, co opisane zostało w artykule jaki ukazał się w Computer Networks 30 (1998) pod tytułem „Polish scientific broadband network: POL34” [1].
Z czasem można było obserwować systematyczny rozwój tej sieci w kierunku zwiększania jej przepustowości z 34 Mb/s do 155Mb/s jak i liczby połączonych do niej jednostek. Impulsem do tych działań była „Oferta sieci POL-34 dla polskiego środowiska naukowego” z 7.01.1998 roku. Stale rozbudowywana infrastruktura i połączenia międzynarodowe umożliwiły, w marcu 1999 roku podłączenie do europejskiej naukowej sieci TEN-155. Wówczas już sieć POL-34 zwiększyła swoją przepustowość i od 20 czerwca 1998 roku działała pod nazwą POL-155. Niedługo później pojawiły się śmiałe plany rozszerzenia przepustowości naukowej sieci do rzędu kilku Gb/s i pierwsze dyskusje na temat projektu PIONIER. Przepustowości niektórych połączeń wzrosły w międzyczasie do 622 Mb/s, co spowodowało, że sieć po raz kolejny zmieniła nazwę, tym razem na POL-622.
W listopadzie 1999 roku, w odpowiedzi na zapytanie skierowane przez KBN do środowiska naukowego, powstała koncepcja „Programu rozwoju infrastruktury informatycznej polskiego środowiska naukowo-akademickiego na lata 2001-2005, „PIONIER: Polski Internet Optyczny – Zaawanasowane Aplikacje, Usługi i Technologie dla Społeczeństwa Informacyjnego””, który zakładał zbudowanie krajowej, szerokopasmowej naukowej sieci światłowodowej. Po licznych dyskusjach w środowisku naukowym program ten w ostatecznej wersji, datowanej na czerwiec 2000 roku, przyjęty został przez KBN do realizacji, jako oficjalny program rozwoju infrastruktury informatycznej nauki w Polsce. Zanim jednak program został zaakceptowany przez KBN, partnerzy sieci POL-34/155/622, podczas odbywającej się w Poznaniu konferencji ISThmus2000, zbudowali i zaprezentowali „proof of concept” Polskiego Internetu Optycznego, który w 2001 roku opublikowany został w Computer Networks 37 (2001) pod tytułem „First experiences with the Polish Optical Internet” [2].
Również w czerwcu, tyle że 2001 roku, powołany został Środowiskowy Zespół Negocjacyjny w składzie: Mścisław Nakonieczny (MAN Gdańsk), Piotr Sąsiedzki (MAN Gliwice), Stanisław Starzak (MAN Łódź) i Maciej Stroiński (MAN Poznań), którego zadaniem były negocjacje z operatorami i przygotowanie koncepcji implementacji i wdrożenia sieci PIONIER.
W listopadzie 2001 roku ruszyła budowa sieci PIONIER, a już z początkiem 2002 roku rozpoczęto odbiory pierwszych jej odcinków. Zakończenie pierwszego etapu budowy sieci i pozytywne przejście testów spowodowało, że od 1 stycznia 2004 roku sieć POL-34/155/622 zakończyła swoje działanie, a jej rolę przejęła sieć PIONIER, która od tamtego czasu, wciąż wzbogacana o nowe usługi i aplikacje służy całemu środowisku naukowemu, łącząc 21 MANów i 5 centrów KDM.
[1] Mścisław Nakonieczny, Stanisław Starzak, Maciej Stroiński, Jan Weglarz – „Polish scientific broadband network: POL34”; Computer Networks and ISDN Systems 30 (1998) 1669–1676
[2] Artur Binczewski, Norbert Meyer, Jarosław Nabrzyski, Stanisław Starzak, Maciej Stroiński, Jan Węglarz – „First experiences with the Polish Optical Internet”; Computer Networks 37 (2001) 747-759
Katarzyna Siudzińska