Przypomnijmy, że Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) to program operacyjny, którego celem jest zwiększenie potencjału Polski w zakresie wykorzystywania zaawansowanych technologii w gospodarce, a także na polu badań i innowacji.
“System mobilnych sensorów kwantowych z zegarami optycznymi zintegrowanych w sieciach telekomunikacyjnych (Q-ChronoS)” – związany będzie z budową systemów dwóch mobilnych sensorów kwantowych opartych na optycznych zegarach atomowych oraz infrastruktury do transferu częstotliwości optycznej, która umożliwi ich wykorzystanie w różnych miejscach Polski.
Projekt został dofinansowany kwotą prawie 80 mln zł. Koordynacją projektu ze strony Centrum Badań Kosmicznych PAN zajmuje się dr Jerzy Nawrocki z Obserwatorium Astrogeodynamicznego w Borowcu, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie – dr hab. inż. Przemysław Krehlik, prof. AGH z Wydziału Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji, a toruńskiego uniwersytetu – dr hab. Michał Zawada, prof. UMK z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej. Wojbor Bogacki z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego został kierownikiem projektu, natomiast dr Krzysztof Turza odpowiada za prace merytoryczne w projekcie.
– Prace PCSS skupią się na dwóch głównych zadaniach. Pierwsze to budowa, wspólnie z kolegami z UMK, mobilnych sensorów kwantowych w postaci zegarów optycznych. Drugie to budowa systemu długo-zasięgowej światłowodowej dystrybucji nośnej optycznej, który umożliwi porównywanie wskazań mobilnych zegarów optycznych. System ten będzie oparty o sieć PIONIER i umożliwi umiejscowienie mobilnych zegarów optycznych w każdym miejscu, gdzie jest obecna sieć PIONIER – wyjaśnia Wojbor Bogacki. – Wytworzona infrastruktura umożliwiać będzie prowadzenie prac badawczo-rozwojowych w takich obszarach jak: geodezja relatywistyczna, badania zmian potencjału grawitacyjnego, detekcji ruchów sejsmicznych, w bezpośrednim oceanograficznym pomiarze poziomu morza i dynamiki oceanów, badaniach radioastronomicznych, standaryzacji i metrologii czasu, w badaniach fundamentalnych, takich jak weryfikacja niezmienności stałych fizycznych, sprzężenia do pól modelu standardowego pól ultralekkiej skalarnej ciemnej materii, modelach ciemnej energii, ogólnego pola skalarnego z ukrytymi sektorami, teorii nowej fizyki Kaluzy-Kleina, modeli dylatonu lub solitonu, weryfikacji niezmienności Lorentza oraz jako testy grawitacji kwantowej, szczególnej teorii względności, detekcji fal grawitacyjnych i poszukiwaniach kosmologicznych defektów topologicznych.
Ponadto, wytworzona infrastruktura pozwala na świadczenie usług komercyjnych:
- w technologiach georadarowych i wysokiej jakości obrazowaniu przestrzennym,
- w zwiększeniu bezpieczeństwa technologii kryptografii kwantowej,
- w kalibracji mikrofalowych i optycznych stacjonarnych zegarów atomowych, optycznej i kwantowej komunikacji w branży kosmicznej,
- w kalibracji i testowaniu technologii fotonicznych, takich jak optyczne grzebienie częstotliwości,
Magdalena Baranowska-Szczepańska