Kategoria: #Technologie: Projekty PIONIERa

Dziś na nowej platformie powinny być już dostępne prawie wszystkie materiały odziedziczone po Platon TV. Trwa obecnie ostateczna weryfikacja i poprawianie metadanych oraz dogrywanie ostatnich pojedynczych materiałów, których automatyczna konwersja nie powiodła się.

Krótka historia Platon TV

Telewizja Platon TV była częścią projektu PLATON, którego nazwa była akronimem od Platforma Obsługi Nauki. Projekt ten był finansowany z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, miał wartość 83 mln zł i był realizowany przez 22 instytucje – lidera projektu (PCSS) oraz 21 partnerów zwanych Jednostkami Wiodącymi. Zwieńczeniem projektu trwającego w latach 2008-2012 było wydarzenie „Roadshow PLATON” w 2012 r., podczas którego zaangażowani w projekt mogli pochwalić się znacznym kilkuletnim dorobkiem. W ramach projektu PLATON zbudowano pięć usług: U1 – Usługi wideokonferencji, U2 – Usługi eduroam, U3 – Usługi kampusowe, U4 – Usługi powszechnej archiwizacji oraz U5 – Usługi naukowej interaktywnej telewizji HD, czyli właśnie Platon TV.

Część telewizyjna PLATONa miała na celu stworzenie usługi naukowej interaktywnej telewizji HD w środowisku sieci PIONIER, zapewniając możliwość produkcji, składowania i udostępniania treści audiowizualnych zrealizowanych w technologii HD, o tematyce naukowej, dla środowiska naukowego i całego społeczeństwa. W ofercie programowej znalazły się reportaże, wywiady i inne materiały informacyjne prezentujące dorobek badań i trwające eksperymenty naukowe. W ramach projektu, oprócz samej infrastruktury informatycznej do dystrybucji treści, wybudowano sześć studiów telewizyjnych, 15 studiów nagrań, 2 repozytoria treści, wóz transmisyjny oraz wyposażono MANy w profesjonalny sprzęt produkcyjny. Zbudowano także kompetencje medialne, które członkom Konsorcjum PIONIER służą do dziś.

Konieczność modernizacji

Pod koniec 2017 r. w Konsorcjum PIONIER rozpoczęły się dyskusje i prace koncepcyjne nad przyszłością Platon TV w kontekście nowych wyzwań i projektów, a także rozwoju Konsorcjum PIONIER. W wyniku analizy technicznej stwierdzono, że konieczna jest modernizacja technologiczna usługi. Podjęto decyzję, że wystarczające będą dwa węzły brzegowe i jeden aplikacyjny w technologii wirtualnej dla portalu głównego oraz podobna infrastruktura na portal dla treści własnych MANów. Uproszczeniu zatem mogła ulec sieć dystrybucji.

Przygotowana została strategia rozwoju Platon TV, która została przyjęta przez Radę Konsorcjum PIONIER w 2019 r. Postulowała ona m.in. powstanie nowych cykli programowych, większy nadzór nad umieszczaniem materiałów w głównym portalu i modernizację samego portalu. Zgodnie z jej zapisami, w marcu 2020 r. uruchomiono nowy portal video pod adresem pionier.tv. W tym samym roku redakcja przeprowadziła kampanię informacyjną dotyczącą zmiany nazwy z Platon TV na PIONIER TV. W 2022 r. natomiast trwały prace i został uruchomiony nowy portal PIONIER TV Ośrodki pod adresem osrodki.pionier.tv.

O ile w portalu PIONIER TV treści są podzielone ze względu na przynależność do cyklu (czyli jest podział tematyczny), to w PIONIER TV Ośrodki materiały są podzielone według MANów, z których pochodzą.

Co teraz, czyli garść praktycznych porad

Zarówno repozytorium, węzły brzegowe, jak i inne serwery Platon TV zostały wyłączone lub są w trakcie wyłączania. Materiały oryginalne, tzw. mastery, czyli materiały wysokiej jakości w wersji przed enkodowaniem emisyjnym, zostały zarchiwizowane w PCSS. Wersje emisyjne zostały usunięte w związku z generacją nowych, na potrzeby PIONIER TV Ośrodki.

Serwery i inne urządzenia w MANach po Platon TV, które są własnością MANów, mogą zostać przez nie zagospodarowane w dowolny sposób. Rekomendujemy przeprowadzenie reinstalacji systemu na tych maszynach.

Wciąż istnieją jeszcze strony internetowe, a także artykuły, posty, newsy i podobne treści, w których wklejono odnośniki do materiałów video z Platon TV. Te linki już nie działają i rekomendujemy w miarę możliwości ich aktualizację, aby wskazywały na materiały w usłudze PIONIER TV Ośrodki.

Dziś na nowej platformie powinny być już dostępne prawie wszystkie materiały odziedziczone po Platon TV. Trwa obecnie ostateczna weryfikacja i poprawianie metadanych oraz dogrywanie ostatnich pojedynczych materiałów, których automatyczna konwersja nie powiodła się.

Należy zwrócić uwagę, że niektóre materiały MANów wyprodukowane w czasach Platon TV, były opublikowane jedynie na YouTube. Dotyczy to niektórych cykli, z których przykładowo większość odcinków opublikowano w Platon TV, a tylko kilka wyłącznie na YouTube. W takim wypadku, w PIONIER TV Ośrodki nie będzie takiego materiału i nie jest to błąd. Platforma PIONIER TV Ośrodki jest natomiast gotowa do wgrywania nowych materiałów video.

W PIONIER TV publikowane są materiały zamówione przez redakcję, a sporadycznie realizowane są tam także transmisje, jak np. EUSA Games Łódź 2022. Natomiast PIONIER TV Ośrodki zawiera treści dostarczone przez MANy. Oba portale są zintegrowane i z punktu widzenia odbiorcy końcowego stanowią jedną usługę PIONIER TV.

Marcin Dąbrowski

W razie pytań technicznych prosimy o kontakt z Marcinem Dąbrowskim z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego: mdabrowski@man.poznan.pl

Projekt NEBI to oficjalnie Krajowy Ośrodek Badań Obrazowych w Naukach Biologicznych i Biomedycznych; w jego ramach powstaje supernowoczesna zintegrowana platforma, która ma służyć do wielowymiarowego obrazowania procesów biologicznych, warunkujących zarówno prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jak i leżących u podłoża chorób cywilizacyjnych. Posłuży ona do analizy i obrazowania zmian biologicznych na różnych poziomach organizacji komórki lub organizmu, także w materialne pobranym od pacjentów.

Planowany zakres inwestycji w projekcie NEBI obejmuje budowę budynku naukowo-badawczego Krajowego Centrum Zaawansowanych Analiz Obrazowania Biologicznego i Biomedycznego w Mikołajkach oraz utworzenie laboratoriów w istniejących budynkach, a także opisane w poprzednim numerze światłowodowe przyłącze do sieci PIONIER. Zapewni ono połączenie z zasobami sprzętowo-usługowymi partnerów Konsorcjum. Umożliwi to szybki dostęp dla badaczy do rezultatów prac z laboratoriów i aparatury badawczej zlokalizowanej w nowej Stacji Badawczej w Mikołajkach, a także w macierzystym Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN.

Ponad 30-kilometrowe przyłącze światłowodowe do budynku w Mikołajkach zostanie ukończone w grudniu 2021 roku. Równocześnie w PCSS trwają prace określające architekturę sprzętową-programową, wspierającą głównie przetwarzanie obrazów wysokorozdzielczych, pozyskiwanych z aparatury w projekcie. Tworzona infrastruktura badawcza umożliwi też rozwój nowych technik nieinwazyjnego obrazowania optycznego i molekularnego oraz analizy chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotwory, choroby układu krążenia i cukrzyca, co pozwoli na poznanie ich podłoża molekularnego oraz stworzenie innowacyjnych terapii i procedur diagnostycznych.

Nowopowstała infrastruktura badawcza będzie ogólnopolskim ośrodkiem referencyjnym do obrazowania biologicznego, promującym wymianę wiedzy oraz dostarczającym wsparcie informatyczne dla innych ośrodków badawczych i partnerów przemysłowych nie tylko z Polski, ale i z zagranicy.

Planowane działania naukowe w ramach projektu wpisują̨ się̨ w Krajowe Inteligentne Specjalizacje, Dział II – Diagnostyka i Terapia Chorób oraz Dział IV – Bioinformatyka – Modele, algorytmy i oprogramowanie do poszukiwania molekularnych celów terapii, modelowania molekularnego struktur, projektowania leków oraz diagnostyki chorób. Realizacja działań zaplanowanych w projekcie wpłynie niewątpliwie na zmniejszenie luki cywilizacyjnej między Polską a wysoko rozwiniętymi krajami Europy zachodniej. Jest jednocześnie kluczowa dla rozwoju nauki w Polsce oraz zwiększenia jej konkurencyjności na arenie międzynarodowej.

Bez stworzenia Krajowego Ośrodka Badań Obrazowych w Naukach Biologicznych i Biomedycznych liczne instytucje prowadzące badania wykorzystujące bioobrazowanie nie są w stanie wykonywać zaawansowanych analiz, a nawet przechowywać znacznych ilości uzyskiwanych danych.

W celu realizacji projektu NEBI, zostało utworzone Konsorcjum, w skład którego wchodzą̨ cztery jednostki naukowe: Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN (Lider Konsorcjum), Instytut Chemii Bioorganicznej PAN z afiliowanym przy nim Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym, Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN.

Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Gabriela Jelonek

Obecnie biblioteki, archiwa czy muzea udostępniają swoje zbiory online w postaci cyfrowej, uprzednio je digitalizując. Robią to poprzez serwisy zwane repozytoriami, bibliotekami cyfrowymi czy archiwami online. Dzięki Federacji Bibliotek Cyfrowych badacze nauk humanistycznych mogą w jednym miejscu wyszukiwać zasoby np.: książki, artykuły czy inne dzieła kultury. Łatwy dostęp do dzieł usprawnia prace badawcze, a naukowcy nie muszą przeszukiwać osobno każdego ze zbiorów.

Zadaniem Federacji jest umożliwienie użytkownikom przeszukiwania tylko wybranych źródeł danych, w sposób precyzyjniejszy niż pozwalają na to ogólne wyszukiwarki. Podstawą Federacji Bibliotek Cyfrowych jest aktualizowana co noc baza danych o obiektach udostępnianych w Internecie przez polskie instytucje nauki i kultury. Użytkownicy przeszukując tę bazę, otrzymują odnośniki do zdigitalizowanych dzieł, które znajdują się w zbiorach online instytucji współpracujących z FBC.

W ostatnich dziesięcioleciach prowadzona jest masowa, sukcesywna cyfryzacja zasobów dziedzictwa kulturowego i nauki w skali globalnej. Pozyskiwane są niezliczone dane badawcze o zróżnicowanym charakterze. Na szczeblu ogólnoeuropejskim podejmowane są konkretne kroki zmierzające do uregulowania i dodatkowego wspierania szeroko rozumianych działań na rzecz digitalizacji i ochrony materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Strategicznym partnerem tych działań jest największe konsorcjum humanistyczne w Polsce DARIAH-PL. Tworzą je instytucje naukowe zajmujące się humanistyką cyfrową. Jednym z kluczowych projektów realizowanych przez konsorcjum jest projekt o tytule „Cyfrowa infrastruktura badawcza dla humanistyki i nauk o sztuce DARIAH-PL”. Liderem tego projektu jest Instytut Chemii Bioorganicznej PAN – Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, czyli operator Federacji Bibliotek Cyfrowych.

Celem wyżej wspomnianego projektu jest zbudowanie badawczej e-infrastruktury dla humanistyki cyfrowej i nauk o sztuce o nazwie Dariah.lab. Służyć ona będzie pozyskiwaniu, przechowywaniu i integracji danych o kulturze z zakresu nauk humanistycznych i społecznych oraz przetwarzaniu, wizualizacji i udostępnianiu zasobów cyfrowych. Rozszerzenie potencjału prowadzonych w Polsce badań z dziedziny humanistyki i nauk o sztuce będzie miało wpływ  na różne obszary, np.: edukację, turystykę regionalną czy gospodarkę. Federacja Bibliotek Cyfrowych to świetny przykład na to, jak najnowsze technologie IT pomagają naukowcom humanistom w pracach badawczych.

Pandemia koronawirusa pokazała, że zamknięcie instytucji kultury i nauki nie musi oznaczać odcięcia od źródeł wiedzy. Dostępność dzieł w formie cyfrowej dla każdego sprawia, że popularyzacja nauki i jej dostępność jest łatwa nawet na odległość.

Gabriela Jelonek

Inicjatywa SLICES proponuje zaprojektowanie, budowę oraz uruchomienie rozproszonego środowiska testowego. Wykorzystane zostaną mechanizmy wirtualizacji infrastruktury oraz funkcje sieciowe, w pełni zintegrowane z technikami sieci 5G oraz przetwarzania chmurowego. Środowisko umożliwi prowadzenie kompleksowych eksperymentów obejmujących zarówno infrastrukturę i usługi sieci szkieletowej, brzegowej, jak również urządzenia i aplikacje użytkowników końcowych.

Rozmowa z Bartoszem Belterem, kierownikiem Działu Sieci Nowych Generacji oraz polskim koordynatorem projektu SLICES.

Ile krajów bierze udział w projekcie?

Bartosz Belter: SLICES jest inicjatywą koordynowaną przez prof. Serge Fdida z Sorbonne University (Francja) i zrzesza 21 partnerów z 14 krajów: Belgii, Cypru, Finlandii, Francji. Grecji, Hiszpanii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Polski, Szwajcarii, Szwecji, Węgier oraz Włoch.

Z czego składać się będzie planowany węzeł SLICES w Polsce i czym będzie się charakteryzował?

B.B.: Planowany węzeł w Polsce będzie bazował na rezultatach sieciowych projektów infrastrukturalnych PIONIER-LAB, PL-5G oraz PL-LAB2020. Chciałbym zwrócić uwagę, iż projekt PIONIER-LAB, który jest aktualnie w trakcie realizacji, znajduje się na Polskiej Mapie Infrastruktur Badawczych, SLICES zatem jest kolejnym krokiem w celu wyniesienia usług badawczych budowanych w tym projekcie na poziom europejski.

Docelowo planowany węzeł będzie się składał z komponentów sieciowych, sensorowych i obliczeniowych (w tym elementów obliczeniowych na brzegu sieci), które umożliwią zaawansowane badania z zakresu telekomunikacji i informatyki.

Polski wkład w projekt SLICES będzie skutkować powstaniem polskiego laboratorium badawczego w nowej dyscyplinie naukowej „Informatyka techniczna i telekomunikacja”. Ale to nie wszystkie korzyści, jakie jeszcze można wymienić?

B.B.: Tak, SLICES, poprzez udział środowiska naukowego skupionego wokół sieci PIONIER, będzie miał pozytywny wpływ na konsolidację krajowego potencjału badawczego w dziedzinie ICT. Dostępność infrastruktury badawczej zarówno na poziomie europejskim, jak również krajowym będzie powodowała zwiększony dostęp do najnowszej technologii dla krajowych jednostek naukowych i przemysłu. Potencjał uczelni wyższych będzie mógł w większym stopniu być wykorzystany przez przemysł przy realizacji nowatorskich rozwiązań z dziedziny ICT. Ścisła współpraca pomiędzy jednostkami naukowymi zostanie zapewniona poprzez punkty dostępowe do sieci PIONIER, a więc poprzez przedstawicieli wiodących uczelni i instytutów badawczych w kraju.

Jak długo potrwają prace?

B.B.: SLICES jest inicjatywą zaplanowaną na najbliższe 10 lat. Pierwsza faza realizacji, na którą udało się uzyskać dofinansowanie, rozpoczęła się pierwszego września 2020r. wraz z uruchomieniem pilotażowego projektu SLICES Design Study (SLICES-DS) złożonego i wyłonionego w konkursie H2020-INFRADEV-2018-2020 programu Horyzont 2020. Celem projektu SLICES Design Study jest opracowanie koncepcji realizacji programu budowy infrastruktury badawczej SLICES na poziomie europejskim. W ramach prac opracowana zostanie dokumentacja zawierająca szczegółową analizę rynku i zapotrzebowania na usługi badawcze w Europie, referencyjną architekturę systemu oraz strukturę zarządzania infrastrukturą badawczą.

W kolejnym kroku udało się pozyskać dofinansowanie na projekt SLICES Starting Communities (SLICES-SC), również w programie Horyzont 2020, który ma za zadanie zbudować społeczność naukowo-badawczą wokół inicjatywy SLICES oraz udostępnić infrastrukturę badawczą na potrzeby pierwszych eksperymentów z zakresu sieci 5G, obliczeń chmurowych oraz Internetu Rzeczy.

Czy można w kilku słowach scharakteryzować główne kamienie milowe i wyzwania, przed którymi stoi Konsorcjum?

B.B.: Proces projektowania, budowy, a następnie utrzymania infrastruktury badawczej ESFRI jest procesem wymagającym i długotrwałym. Pierwszym mierzalnym sukcesem Partnerów Konsorcjum było zapewnienie wsparcia dla inwestycji od rządów poszczególnych Krajów Członkowskich, co było wymagane na etapie składania wniosku o wpisanie infrastruktury na Europejską Mapę Drogową Infrastruktur Badawczych. W Polsce w lutym 2020 roku odbył się konkurs, w którym wystartowało kilkadziesiąt projektów. SLICES został wysoko oceniony i otrzymał niezbędne wsparcie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (obecnie Ministerstwo Edukacji i Nauki). Podobne konkursy odbywały się w krajach, w których realizowany będzie projekt i rezultaty jednoznacznie wskazały, iż SLICES został wysoko oceniony przez ekspertów w poszczególnych krajach członkowskich.

Jednym z ważniejszych osiągniętych kamieni milowych jest akceptacja projektu na szczeblu europejskim przez ekspertów ESFRI i Komisji Europejskiej oraz wpisanie SLICES na listę infrastruktur badawczych ESFRI (lipiec 2021r.). Obecność projektu na liście infrastruktur badawczych umożliwi stabilny rozwój infrastruktury i wzmocnienie jej obecności w europejskich projektach infrastrukturalnych i badawczych.

W międzyczasie otrzymaliśmy dofinansowanie z Komisji Europejskiej na opracowanie Studium Wykonalności (SLICES Design Study) oraz na budowę społeczności wokół inicjatywy SLICES (SLICES Starting Communities), które stanowią kolejne potwierdzenie, że inicjatywa jest dobrze odbierana przez oceniających i jest już znana w środowisku. Cieszymy się, że prace idą w dobrym kierunku i jako konsorcjum jesteśmy zdeterminowani, aby cały proces przeprowadzić efektywnie, z korzyścią zarówno dla Partnerów Konsorcjum, jak również całego środowiska naukowego zainteresowanego rezultatami prac projektu, w tym środowiska naukowego skupionego wokół sieci PIONIER.

Wielu partnerów z naszego Konsorcjum wyraziło zainteresowanie wykorzystaniem laboratoriów, są wśród nich: Politechnika Białostocka, Politechnika Częstochowska, Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET AGH w Krakowie, Politechnika Gdańska, Politechnika Koszalińska, Politechnika Łódzka, NASK, Politechnika Świętokrzyska w Kielcach, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Zielonogórski, Zachodniopomorski Uniwersytet Techniczny w Szczecinie.

Magdalena Baranowska-Szczepańska

Dzięki połączeniom sieciowym z podobnymi infrastrukturami badawczymi na wszystkich kontynentach partnerstwo GÉANT gwarantuje, że Europa pozostanie w czołówce badań i innowacji.

Szkielet sieci GÉANT zapewnia płynną i bezpieczną łączność z 42 krajowymi sieciami naukowo-badawczymi docierając do ponad 50 milionów użytkowników w całej Europie i ponad 100 krajach na całym świecie poprzez połączenia z innymi regionami. Szkielet rdzenia sieci GÉANT zapewnia przepustowości rzędu n x 100 Gb/s przez każde łącze światłowodowe, a łączność terabitowa może być osiągnięta przez pojedynczy węzeł sieci.

Rozwój usług sieci GÉANT jest spowodowany rosnącymi wymaganiami użytkowników. Zwiększenie wysiłków w zakresie bezpieczeństwa będzie odpowiadać wyzwaniom wynikającym z lepszej łączności i liczby usług naukowych i edukacyjnych udostępnianych za pośrednictwem sieci szkieletowej GÉANT. Bezpieczny dostęp do usług i danych zapewniony będzie poprzez rozwój niezawodnej infrastruktury uwierzytelniania i autoryzacji (ang. Authorization and Authentication Infrastructure, AAI) za pośrednictwem eduGAIN, eduroam i jego rozszerzeń.

Operacyjnie wszystkie krajowe sieci naukowo-badawcze w ramach partnerstwa GÉANT dokonują znacznych inwestycji w bezpieczeństwo w ramach odpowiedzialności za swoje sieci krajowe łączące się poprzez sieć szkieletową GÉANT. Obejmuje to opracowanie i wdrożenie podstawy bezpieczeństwa opartej na międzynarodowych standardach i najlepszych praktykach bezpieczeństwa oraz utrzymanie najwyższego poziomu bezpieczeństwa dla społeczności poprzez opracowanie i wdrożenie szeregu produktów i usług. Obowiązujące obecnie ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO) jest wdrażane przez NREN i organizację GÉANT.

Oprócz projektów łączności międzynarodowej koordynowanych przez GÉANT, konsorcjum rozpoczęło niedawno prace nad projektem BELLA, finansowanym przez Dyrekcję Generalną ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii (DG Connect) oraz Dyrekcję Generalną ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP (DG Growth), który zapewni bezpośredni system kablowy łączący Amerykę Łacińską z Europą, w celu zapewnienia długoterminowej bezpośredniej łączności z korzyścią dla współpracy sieci badawczo-rozwojowej między dwoma kontynentami.

Zasięg geograficzny GÉANT jest dodatkowo uzupełniany przez łączność doprowadzoną bezpośrednio do punktów obecności (ang. Point of Presence, PoP) w Europie od międzynarodowych partnerów z Japonii i Indii.

Rysunek przedstawia schemat połączeń pomiędzy partnerami w ramach sieci GÉANT.

Bartosz Belter