Konsorcjum działać będzie na rzecz europejskiej infrastruktury badawczej Sieć Radiowa Niskiej Częstotliwości.
LOFAR to największy na świecie system radioteleskopów zlokalizowanych w różnych częściach Europy (m.in. na terenie Holandii, Niemiec, Polski czy Szwecji). Obecnie system tworzą 52 stacje połączone ze sobą bardzo szybkim łączem internetowym. Jego pomysłodawcą i inicjatorem jest środowisko naukowe radioastronomów związane z niderlandzkim instytutem ASTRON, a początki tego przedsięwzięcia sięgają lat 90. ubiegłego wieku. Większość, bo aż 38, stacji pracujących w systemie LOFAR znajduje się w Niderlandach. Kolejnych 6 zlokalizowanych jest w Niemczech, po 1 w Szwecji, Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii i na Łotwie oraz 3 w Polce. Są to:
- PL-610 w Borówcu (koło Poznania), należącej do CBK PAN,
- PL-611 w Łazach (koło Krakowa), przynależnej do Uniwersytetu Jagiellońskiego,
- PL-612 w Bałdach (koło Olsztyna), będącej własnością Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
LOFAR ERIC umożliwi przejrzysty dostęp do wielu usług badawczych. Wesprze współpracę naukową i umożliwi realizację innowacyjnych projektów na dużą skalę i to w różnych dziedzinach nauki.
Prof. Andrzej Krankowski, kierownik Centrum Diagnostyki Radiowej Środowiska Kosmicznego UWM oraz szef konsorcjum POLFAR, które wchodzi w skład ILT, będzie pełnił rolę polskiego naukowego delegata w radzie LOFAR ERIC.
– Utworzenie LOFAR ERIC jest dalszą konsolidacją badań radioastronomicznych w Europie oraz Polsce. LOFAR ERIC wkracza do Europejskiej Przestrzeni Badawczej, jako wiodąca infrastruktura wykorzystująca najnowocześniejsze osiągnięcia nauki i technologii astronomicznej. W Polsce badania w ramach LOFAR-ERIC konsoliduje konsorcjum POLFAR (Polski LOFAR), w skład którego wchodzą następujące instytucje naukowe: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie, Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe w Poznaniu (PCSS), Uniwersytet w Zielonej Górze, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN (Warszawa) oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Trzy pierwsze polskie instytucje wybudowały w 2015 roku stacje LOFAR: PL-612 w Bałdach, PL-611 w Łazach oraz PL-610 w Borówcu, PCSS zabezpiecza, poprzez infrastrukturę PIONIERa transfer danych z polskich stacji do korelatora systemu w Holandii oraz jest jednym z trzech centrów danych z całej sieci LOFAR – mówi prof. Andrzej Krankowski.
Magdalena Baranowska-Szczepańska