Stało się to możliwe m.in. dzięki wsparciu krajów skandynawskich, które w 1991 roku sfinansowały pierwsze międzynarodowe satelitarne połączenie z Uniwersytetem w Oslo. Dziś LITNET to konsorcjum 5 największych uniwersytetów Litwy – dostarcza usługi sieci naukowej dla całego litewskiego środowiska naukowego, które realizowane są na bazie infrastruktury światłowodowej łączącej również sąsiednie kraje Unii Europejskiej.
Połączenie sieci LITNET z PIONIERem planowane było od dłuższego czasu. Sposób budowy i dalszy rozwój wyznaczono w ramach działań w koordynowanym przez PCSS projekcie „Porta Optica”, realizowanym w latach 2005-2007.
Połączenie wykonano z wykorzystaniem budowanej wówczas infrastruktury światłowodowej sieci PIONIER relacji: Gdańsk – Olsztyn – Suwałki – Białystok – Warszawa, w postaci odgałęzienia z Suwałk do Ogrodnik. Infrastrukturę światłowodową do granicy obu krajów zrealizowano ostatecznie w roku 2013. Wtedy też uruchomiono transmisję w technologii DWDM z przepływnością10 Gbps.
To bezpośrednie połączenie umożliwiło szerszą współpracę środowisk naukowych w Polsce i na Litwie, a także we wszystkich krajach bałtyckich. Połączenie wykorzystywane jest też na potrzeby sieci GÉANT – transmisja do krajów bałtyckich.
W roku 2019 połączenie zostało zmodernizowane, umożliwiając realizację wielu kanałów 10 Gbps oraz dostarczania usług spektrum. Umożliwiło to prowadzenie badań z zastosowaniem zaawansowanych metod transmisji czy transmisji sygnałów kwantowych. Infrastruktura wykorzystana jest do współpracy w badaniach naukowych z Litewskim Laboratorium Standardów Czasu i Częstotliwości przy Centrum Fizycznych Nauk i Technologii w Wilnie.
Kolejna modyfikacja nastąpiła w roku 2022 – zwiększono liczbę bezpośrednich połączeń na poziomie włókien światłowodowych. Trwają prace nad realizacją transferu czasu i częstotliwości z wykorzystaniem dedykowanych włókien światłowodowych.
Historia współpracy pomiędzy sieciami PIONIER i LITNET potwierdza korzyści płynące z wykorzystania bezpośrednich połączeń transgranicznych. Umożliwiają one elastyczną adaptację sieci do rosnących wymagań środowiska naukowego. Połączenia te umożliwiają realizację transmisji z dużymi przepływnościami wspomagającymi efektywną współpracę naukowców sąsiednich krajów, szczególnie w obszarze obliczeń wielkiej skali, a także precyzyjną synchronizację czasu i częstotliwości oraz połączeń kwantowych. Łącznie z infrastrukturą sieci zrealizowaną przez GÉANT w projekcie GN4-3N, trasa będzie najkrótszą drogą do centrum obliczeniowego LUMI w Finlandii.
Raimundas Tuminauskas