Projekt, który wystartował na początku XXI wieku realizowany jest do dzisiaj!
Wtorek, 12 sierpnia 2008, godzina 5:30, Lotnisko Poznań Ławica (EPPO). – Witamy Państwa na pokładzie samolotu ATR-72 Polskich Linii Lotniczych LOT, w porannym rejsie do Warszawy. Z przykrością informujemy, że w dniu dzisiejszym, z przyczyn operacyjnych, nie zaproponujemy Państwu gorącej kawy i herbaty – taki komunikat nigdy, a szczególnie o tak wczesnej porze, nie wywołuje radości wśród pasażerów. Ja też przyjąłem go, delikatnie mówiąc, bez entuzjazmu.
Cztery dni wcześniej rozpoczęła się letnia Olimpiada w Pekinie. To już kolejne międzynarodowe wydarzenie sportowe, które Telewizja Polska transmituje na swoich antenach i kolejne, które z wykorzystaniem sieci PIONIER oraz wdrożonego w niej Systemu Dostarczania Treści (SDT), trafia przez Internet do widzów w Polsce i na świecie. To najlepszy czas, by odsłonić kulisy tego przedsięwzięcia i opowiedzieć o tym widzom w porannych programach informacyjnych i sportowych TVP. I taki właśnie był powód mojego porannego wylotu do Warszawy.
Przygotowania do Olimpiady trwały wiele tygodni. Dedykowana oprawa, dodatkowe moce produkcyjne i rozbudowana akwizycja sygnałów satelitarnych, komentatorzy, wyniki, serwisy i dodatkowe treści dla widzów. Także po stronie PIONIERa zapewniającego dystrybucję treści. Poszerzone styki międzyoperatorskie, dodatkowe urządzenia, wzmocniony nadzór i monitorowanie oraz bieżące raportowanie. Wszystko po to, by pomimo różnicy czasu, móc zapewnić widzom jak najlepsze wrażenia i uczestnictwo w tym sportowym wydarzeniu.
Ale może zacznijmy od początku. No prawie od początku. W 2002 roku, po długich staraniach, udało się uruchomić innowacyjny projekt celowy, współfinansowany przez ówczesny Komitet Badań Naukowych, którego celem było stworzenie platformy udostępniania treści audiowizualnych TVP w Internecie. Był to czas szczególny, bowiem pierwsze eksperymenty z treściami audiowizualnymi w Internecie prowadziło BBC, a nadawcy i rynek telewizyjny nie dostrzegali jeszcze potencjału tego medium. Pojawiali się jednak „szaleńcy”, którzy głosili, że miejsce video jest w Internecie, a telewizję czekają istotne zmiany. Przypomnę, że telewizja naziemna była nadawana w technologii analogowej, w systemie PAL (4:3), a produkcja nie była zdigitalizowana. Polska nie była członkiem UE, a polskie środowisko naukowe nie uczestniczyło jeszcze szeroko w europejskich programach badawczych. Słowem – inny świat. Na tym tle, podjęcie wyzwania realizacji projektu badawczo-rozwojowego przez TVP (która zagwarantowała istotne nakłady finansowe, pomimo braku doświadczenia w realizacji projektów B+R), wspólnie ze środowiskiem naukowym i partnerem gospodarczym oraz gotowość do jego współfinansowania przez KBN, wydawało się niemożliwe. A jednak. Projekt wystartował i już wkrótce czekały nas związane z nim wyzwania. Byliśmy do tego dobrze przygotowani. Powstawała nowoczesna, wyprzedzająca swoje czasy, infrastruktura sieci PIONIER dla polskiego środowiska naukowego, która miała jednocześnie stanowić laboratorium dla prowadzenia eksperymentów i docelowego wdrożenia wyników m.in. projektu iTVP.
W 2002 roku z sukcesem obroniłem, realizowaną wspólnie z moim kolegą Marcinem Lubońskim, pod kierunkiem dr. inż. Macieja Stroińskiego, pracę magisterską, w ramach której stworzyliśmy „prototyp prototypu” systemu SDT. Działał. W ślad za tym, powstał w PCSS silny zespół badawczo-rozwojowy, który z jednej strony rozwijał metody i narzędzia w nowej dziedzinie – Content Delivery Networks, a z drugiej, był w stanie wyniki tych badań zastosować w praktyce w tworzonym oprogramowaniu, wdrażać je i utrzymywać. Pierwszym dużym „sprawdzam”, a jednocześnie momentem przełomowym dla projektu, była Konferencja Mediów Publicznych, która odbyła się w 2004 roku w Krakowie w zabytkowych, reprezentacyjnych wnętrzach Uniwersytetu Jagiellońskiego. To tam członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, przedstawiciele mediów – radia i telewizji, eksperci i politycy oraz Zarząd TVP dyskutowali o przyszłości mediów publicznych w Polsce. Prezentacja prowadzona przez dr. inż. Cezarego Mazurka (kierownika projektu w PCSS), w ramach której demonstrowaliśmy pierwsze wyniki projektu, nie była planowana jako kluczowy punkt programu Konferencji. Niemniej jednak, na prośbę przedstawicieli KRRiT, została powtórzona kolejnego dnia – tak by wszyscy zainteresowani mogli w niej uczestniczyć. Przekaz TVP3 Poznań przesyłany sieciowo do Krakowa, lokalny przekaz TVP3 Kraków, pozyskiwany z „anteny pokojowej” wystawionej za okno sali UJ (!), dostęp do treści audiowizualnych z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie oraz zapowiedzi usług dodatkowych, mimo że realizowane na lokalnym „testbedzie”, który przywieźliśmy ze sobą, uruchamiały wyobraźnię i kreowały potrzebę wdrożenia. Już nikt nie pytał czy to jest potrzebne, tylko kiedy będzie dostępne. Oprócz infrastruktury systemu SDT, zlokalizowanej w Krakowie, Gdańsku, Łodzi, Szczecinie, Gliwicach, Warszawie i Poznaniu, powstało w ramach projektu wiele narzędzi m.in. repozytorium (mikroGCD), serwer emisyjny, czy broker reklam. Eksperymentowaliśmy także z interaktywnymi treściami i reklamami. Kolejne etapy projektu i prace rozwojowe udało się zakończyć z sukcesem i wypracować docelowe, gotowe do wdrożenia produkcyjnego rozwiązanie. Trzeba przyznać, że niezwykle trudne i czasochłonne były negocjacje z TVP, związane z wdrożeniem, w trakcie których system utrzymywany był w oparciu o umowy pomostowe. W maju 2008 roku udało się nam doprowadzić do podpisania kontraktu wdrożeniowego, w ramach którego sieć PIONIER połączyła światłowodowo Zakład Główny TVP w Warszawie oraz wszystkie oddziały regionalne TVP. Obejmował on jednak przede wszystkim świadczenie usług systemu SDT oraz usługi dostępu do Internetu dla TVP. Jego realizację zakończyliśmy w grudniu 2010 roku, bowiem TVP, w związku z wdrożeniem naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce, zawarła wtedy 10-letnią umowę na dystrybucję programów TVP w standardzie DVB-T, w ramach której zrealizowała także sieć korporacyjną, zakontraktowała usługi dostępu do Internetu oraz infrastrukturę dla realizacji usług dystrybucji treści.
W tym czasie, na zaawansowanym etapie realizacji, był już jednak projekt telewizji naukowej PlatonTV, która powstawała w sieci PIONIER w ramach projektu PLATON. Jej ogólnokrajowe wdrożenie było możliwe dzięki zaangażowaniu i współpracy wszystkich sieci MAN, w których powstały studia produkcyjne i studia nagrań, a także wóz realizatorski oraz infrastruktura do produkcji, składowania, emisji, dystrybucji i udostępniania treści audiowizualnych. W ten sposób środowisko naukowe uzyskało własną platformę wspierającą pełen cykl życia treści audiowizualnej, a jednocześnie zapewniającą moce produkcyjne dla samodzielnej produkcji przekazów na żywo oraz treści udostępnianych na żądanie. W ramach projektu przeprowadzono rozruch eksploatacyjny tej infrastruktury. Działania obejmowały także współpracę środowiskową przy obsłudze i realizacji dużych wydarzeń i konferencji, jak choćby tych organizowanych w ramach polskiej prezydencji w UE. Udało się oczywiście zrealizować też wiele mniejszych projektów produkcyjnych, gdzie nieraz mogliśmy liczyć na wsparcie partnerów z PIONIERa. Uruchomiono także produkcję wspólną, realizowaną przez poszczególne ośrodki, współfinansowaną ze środków sieci PIONIER. Projekt realizowany jest do dzisiaj i funkcjonuje pod marką PionierTV.
Mirosław Czyrnek