Dr inż. Maciej Stroiński od 1993 roku pełnił funkcję Zastępcy Pełnomocnika Dyrektora IChB PAN ds. Poznańskiego Centrum Superkomputerowo–Sieciowego, które współtworzył. Obecnie jest Zastępcą Przewodniczącego Komitetu Sterującego ds. Rozwoju PCSS. Jest współautorem programu „PIONIER: Polski Internet Optyczny – Zaawansowane Aplikacje, Usługi i Technologie dla Społeczeństwa Informacyjnego”, a także programu: PLATON – Platforma Usługi dla Nauki. Redaktor czasopisma Computational Methods in Science and Technology. Był kierownikiem licznych projektów badawczych i rozwojowych, współzałożycielem i członkiem komitetów programowych krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych. Otrzymał Nagrodę II i III stopnia Ministra Edukacji Narodowej za pracę naukową, Honorową Odznakę Miasta Poznania, Honorową Odznakę za zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Jest również laureatem nagrody im. Marka Cara, a prywatnie miłośnikiem turystyki.
Z dr. inż. Maciejem Stroińskim, o nowej roli, wyzwaniach i przyszłości, rozmawia Magdalena Baranowska-Szczepańska.
Magdalena Baranowska-Szczepańska: — Wraz z końcem lutego 2024 roku objął Pan Doktor stanowisko Przewodniczącego Rady Konsorcjum PIONIER. Pełniąc funkcję Wiceprzewodniczącego przez 20 lat doskonale poznał Pan całe środowisko, orientuje się również w mocnych i słabszych stronach PIONIERa. To z pewnością ułatwi Panu przewodniczenie w działaniach Rady. Jakie wyzwania stają przed Panem i Konsorcjum na najbliższy czas?
Maciej Stroiński: – Przez 20 lat istnienia Konsorcjum PIONIER byłem Wiceprzewodniczącym Rady Konsorcjum. Przez ostatnie 18 lat Przewodniczącym Rady był prof. Kazimierz Wiatr. Jego rezygnacja z tej funkcji była dla nas zaskoczeniem. Dobrze pamiętamy i wspominamy wspólne działania. – Panie Profesorze, w imieniu swoim i całej społeczności PIONIERa, bardzo dziękuję za wiele lat pracy dla rozwoju Konsorcjum. – Nowa rola jest więc dla mnie osobistym wyzwaniem. Oczywiście, przed Konsorcjum stoją ważne wyzwania wynikające z kluczowej roli sieci w krajobrazie infrastruktury informatycznej nauki, konieczności wzmacniania relacji z partnerami w obszarach innowacji gospodarczych i społecznych, a także w stwarzaniu możliwości współuczestnictwa polskiej nauki w europejskiej przestrzeni badawczej i projektach – Horyzont Europa i Cyfrowa Europa. Sukces w realizacji tych wyzwań jest ściśle powiązany ze wzrostem znaczenia MANów w naszym ekosystemie. Jest on unikalny w skali globalnej, bowiem to MANy są dostawcami usług dla użytkowników naukowych w swoim regionie. Rolą Konsorcjum i operatora PIONIERa jest wspieranie ich w tej misji. Musimy to mocno podkreślać, bowiem zakres i znaczenie usług oraz oferowanych laboratoriów badawczych, znacząco wzrosły w efekcie zakończonych dużych projektów z Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej. To zadanie jest dla mnie największym wyzwaniem w tej kadencji.
W kontekście wspomnianych wyzwań, jakie ma Pan plany dotyczące rozwoju PIONIERa na najbliższy rok lub szerzej – jeśli da się to określić – na całą kadencję?
Realizacja wyzwań, o których mówiłem, wymaga odważnego planu działania. Taki plan proponujemy na tę kadencję. Jest on skonstruowany według pięciu zasadniczych nurtów. Jednym z nich jest zapewnienie dużej niezawodności, pewności i bezpieczeństwa sieci PIONIER. Jest on niezwykle ważny dla całej społeczności PIONIERa, bowiem przez ostatnich 6 lat przyzwyczailiśmy użytkowników do prawie 100% niezawodności. Trzy lata było pełne 100%, a w trzech latach średnio 99, 9997%. Taki wynik zobowiązuje.
Ważnym filarem przyszłych działań będzie rozwój i upowszechnienie usług ekosystemu PIONIER/MANy. W szczególności dotyczy to usług powstałych w ramach projektów Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej. Będą one integrowane z usługami dostępnymi na poziomie inicjatyw i organizacji europejskich EOSC i GÉANT. Niezwykle udana, trwająca od lat, inicjatywa rozwoju Federacji Bibliotek Cyfrowych, pozwala planować podobne działania wokół Bibliotek Otwartych Danych Badawczych. Członkowie naszego Konsorcjum mają w tym zakresie bogate doświadczenia. Mogliśmy się o tym przekonać podczas konferencji „PIONIER e-Infrastructure Summit 2023”. Zamierzamy także kontynuować i rozwijać komunikację kwantową w PIONIERze, między innymi w ramach projektu PIONIER-Q. Dla przyszłości naszego Konsorcjum będzie miała wpływ współpraca na rzecz rozwoju i innowacji, oczywiście ściśle powiązana z poszukiwaniem przyszłych projektów. Poszukiwania te dotyczyć będą obszarów nowych technologii, takich jak między innymi sztuczna inteligencja, technologie kwantowe, inteligentne środowisko, cyberbezpieczeństwo.
Z punktu widzenia globalizacji sieci, jej obecności w europejskiej przestrzeni badawczej, ważna jest współpraca międzynarodowa PIONIERa, w szczególności z organizacjami i inicjatywami europejskimi GÉANT i EOSC, a także światowymi takimi jak: Internet2 i Global Network Advancement Group.
Planujemy także być obecni na znaczących konferencjach i wystawach międzynarodowych, np. TNC – The Networking Conference czy Supercomputing.
Chyba jeszcze ważniejsze niż współpraca międzynarodowa są działania integracyjne i promocyjne ekosystemu PIONIER/MANy z podkreśleniem wyjątkowego znaczenia i roli MANów. Znaczącą uwagę chcemy także poświęcać użytkownikom naszych usług. W tym zakresie planujemy wykorzystać nasze medium PIONIER News i produkcję telewizji PIONIER TV, którą musimy przygotować do tych zadań. O tym w niedługim czasie będziemy dyskutować na Radzie Konsorcjum PIONIER. Planujemy także pobudzić aktywność Klubu PIONIERa i rozwój Medietaki. Będzie temu sprzyjać możliwość spotkań w realu, oczywiście uzupełniając to spotkaniami wirtualnymi z wykorzystaniem usługi komunikatora eduMEET. Jednym z nich będzie, kolejna z cyklu, konferencja „PIONIER e-Infrastructure Summit 2025”.
Mam świadomość, że realizacja tak ambitnego programu będzie trudna, ale jestem przekonany, że potrafimy to zorganizować. Wiele zadań wymagać będzie dużej mobilizacji zespołów PCSS – operatora PIONIERa i lidera Konsorcjum. Liczę na wsparcie i współpracę wszystkich członków Konsorcjum PIONIER, a w szczególności członków Prezydium – Wiceprzewodniczących – profesorów Romana Wyrzykowskiego i Roberta Suszyńskiego oraz niezawodnego Sekretarza – Cezarego Citko. Planujemy także, po sugestiach Kolegi Piotra Szeflińskiego z LODMANa, uaktywnić mechanizm powoływania zespołów tematycznych do realizacji konkretnych zadań z udziałem ekspertów z MANów.
Trzeba myśleć pozytywnie i wierzyć, że ten ambitny plan uda się zrealizować!
Jednym z ważniejszych przedsięwzięć zrealizowanych w ramach Konsorcjum PIONIER był projekt PIONIER-LAB – umieszczony na Polskiej Mapie Infrastruktury Badawczej, który otrzymał notyfikację Komisji Europejskiej. Był on realizowany przez 21 jednostek – członków Konsorcjum PIONIER (liderem było Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, kierownikiem projektu był Artur Binczewski). O tym projekcie mówi się, że ma być „projektem jednego pokolenia”, bo trwałość ma być utrzymana do 2038 roku. Zakończenie prac nastąpiło pod koniec 2023 roku. Jakie realne szanse daje ten projekt środowisku naukowemu?
Odpowiem krótko. Projekt PIONIER-LAB wraz z innymi ważnymi projektami Konsorcjum – PRACE-LAB, PRACE-LAB2 i KMD, stanowi solidny fundament, na którym można spełniać i budować marzenia o nowej infrastrukturze informatycznej nauki. Infrastruktura ta musi odnosić się do całego cyfrowego uniwersum, z którym już obecnie mamy do czynienia i który będzie się rozwijał w kierunku silnych związków ze światem rzeczywistym. Infrastruktura informatyczna nauki musi więc stać się globalnym laboratorium transformacji cyfrowej. Pozwoli to zająć Konsorcjum czołową pozycję na europejskiej drodze do cyfrowej dekady i umożliwić polskiej nauce uczestnictwo w tych procesach. Realizacja wyzwań cyfrowej dekady wyzwala na dużą skalę możliwości kreowania innowacji gospodarczych i społecznych. Chcemy w tym uczestniczyć.